Spoorloos. Ontsnappen aan Transport 20 in Tienen

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden meer dan 25.000 mensen vanuit het doorgangskamp in Mechelen met treinen naar vernietigingskampen gedeporteerd. 25.000 mensen passeerden via het spoor, vaak door Tienen. Voor bijna allemaal werd het een rit naar een vreselijke dood.  

Het 20ste transport verliep echter anders dan alle anderen. 236 mensen konden onderweg ontsnappen uit de trein die hen naar de vernietiging leidde.

Op 19 april 1943 om 22 uur vertrok het 20ste konvooi vanuit Mechelen, met aan boord 1.631 joodse gevangenen, richting Auschwitz. De oudste passagier was negentig, de jongste slechts 38 dagen. Het transport gebeurde voor de eerste maal met goederenwagons, de deuren werden vergrendeld met prikkeldraad. Maar met hulp van verzetslieden namen 236 mensen hun lot in eigen handen en sprongen van de trein. 26 werden ter plekke door de treinbewakers gedood. 92 mensen werden weer opgepakt en later gedeporteerd. Maar 118 van hen ontsnapten met hun sprong aan de dood.

Fotograaf Jo Struyven zocht en vond de plekken in het landschap deze mensen de vrijheid of de dood tegemoet sprongen. Met pakkende, nachtelijke zwart-witbeelden toont hij de waanzin en de wanhoop van het treinkonvooi naar Auschwitz.

Wie waren ze, en wat was hun lot? Wat was de rol van Tienenaar Leonard Reynaerts, wiens clandestiene foto’s hielpen om de slachtoffers een naam te geven? Welke schrijnende gebeurtenissen speelden zich af in het Tiense Sint-Janshospitaal, waar de gewonde ontsnapten naartoe werden gebracht? En zaten in het museum zelf, vroeger de stadsgevangenis, ook mensen gevangen?

Ontdek hun verhaal in de tentoonstelling Spoorloos.